Het dorp nieuw uitgevonden.

De meeste mensen die de Strotzbüscher Mühle als reisdoel hebben gekozen komen met de auto. Om die te kunnen parkeren hebben we een parkeerplaats. Op het moment dat wij niet meer gasten kunnen herbergen, staat ook de parkeerplaats vol met geparkeerde auto’s. En soms, wanneer mensen hun auto niet al te tactisch hebben geparkeerd, nog wel eens een beetje voller.

Ik ben een autoliefhebber ook nog eens eentje met een dwangmatige neiging om de maximum snelheid te negeren. Ik houd van een stevige motorinhoud, de sfeer van de snelweg en een kampeerbus is voor mij zo’n beetje de belichaming van vrijheid. Maar een auto is voor mij wel een gebruiksvoorwerp en geen heilige koe. Ik vind dat wanneer je een gebruiksvoorwerp niet gebruikt, het een vaste opbergplek moet hebben. In groot formaat heb je het dan over een parkeergarage. Een soort van grote kast om het rondslingeren van de gebruiksvoorwerpen te voorkomen. Iets goed opbergen geeft minder chaos en meer plaats, ook ontsieren spullen die rondslingeren vaak hun omgeving. Denk in dat verband maar aan onze parkeerplaats of aan een willekeurig authentiek historisch dorp dat helemaal vol staat met auto’s. Ik vind dat rommelig, lelijk en dan hebben we het nog niet eens over het feit dat auto’s hun omgeving niet alleen visueel vervuilen.

Elke stuk grond in onze maatschappij heeft zijn eigen bestemmingsplan. Overheden leggen die vast samen met bijbehorende wet en regelgeving. Sommige stukken grond worden met regelmaat anders ingericht, of aangepast. Op andere plekken wil de samenleving juist door bescherming behouden wat er is. Het prachtige dal waarin de Strotzbüscher Mühle ligt, is daar een voorbeeld van. Het is een plek waar ten behoeve van het algemene belang wetgeving in het leven is geroepen om haar waarde te beschermen tegen verstorende behoeftes van de mens. Dat is natuurlijk een prima zaak! Maar wetgeving kan nogal rigide zijn, want hoe weeg je goed af wat kan en wat niet. Dat is best ingewikkeld als de waarde van datgene wat er beschermd moet worden zich lastig laat taxeren. Want kan iemand zeggen hoeveel een wandeling door het bos waard is ? Hoe waardevol is het moment dat je de wind hoort ruisen door het bladerdak van een enorme beuk ? Wie zegt me de waarde van stilte ? Ik denk dat niemand een sluitend antwoord heeft, het antwoord is: “slechts” héél waardevol. Ik ben ervan overtuigd dat de natuur niet beschermd hoeft te worden tegen de universele behoefte van de mens zich ermee te willen verbinden. Die band is onlosmakelijk en behoeft geen bescherming, wel stimulering om vervreemding en onverschilligheid tegen te gaan. Draag het beeld van zoiets als ochtendnevel hangend tussen de bomen met je mee. Herken de geur van het bos, zodra zij zich presenteert, hoor de krekels tjirpen. Laat die ervaringen deel zijn van jezelf. Je wordt er een verfijnd en zelfbewust mens van. Dat is goed voor wie je aan het worden bent en voor de samenleving in het algemeen. Geef zoveel mogelijk ruimte aan natuurbeleving om schoonheid, verwondering, of welk gevoel of emotie er ook op je pad komt, te kunnen ervaren. Het zal leiden tot innerlijke zelfverrijking. Dat is de waarde van de natuur en de essentie van het gevoel als mens daarmee in verbinding te willen staan. Precies dat moet de samenleving beschermen. Dan hoeven we ons niet te richten op het welzijn van planten en dieren of op een duurzame leefomgeving. Wanneer zij “wel varen” ligt de mens ook op koers. Het één zal het ander versterken. Daarvoor moet de vanzelfsprekendheid van dat gegeven dusdanig doordringen totdat zij daadwerkelijk gemeengoed is geworden.

Natuurbeleving staat centraal

Zo, terug naar de Strotzbüscher Mühle en de parkeerplaats. De “heerlijkheid” Strotzbüscher Mühle is een “Unterkunft in der Natur”. Je kan hier kamperen, een kamer nemen en nog veel meer. Je kan hier in de vallei aan het riviertje de Ueßbach “unten” zijn en in het gehele Siebenbachtal “runterkommen”. Je kan hier letterlijk, schuilen, laag blijven en tot rust komen. Energie opdoen, omdat je de natuur beleeft. En dan staan die geparkeerde auto’s eigenlijk op de verkeerde plek. Ik denk dat de aanwezigheid van auto’s een smet is op de manier waarop mensen de natuur beleven. Natuurlijk kan ik onze parkeerplaats gewoon opdoeken, maar daarmee raak ik de essentie niet. Ik wil graag dat natuurbeleving centraal staat, dat is mijn missie. Dat kan ik niet alleen. Ik denk dat “we” verschillende projecten op touw moeten zetten die een link hebben naar het beleven van de natuur.

de keukentafel.

Nu is een parkeergarage hier in het dal onzin. De enige mogelijkheid om ongeveer 40 auto’s te kunnen parkeren is niet in het dal maar direct aan de afslag naar de Strotzbüscher Mühle. Daar is een stukje grasland waar ik me een parkeerplaats zou kunnen voorstellen. Van daar moeten mensen dan op een comfortabel manier de Strotzbüscher Mühle kunnen bereiken om omgekeerd weer terug bij hun auto te kunnen komen. Ik besloot eerst maar eens met de eigenaar, de gemeente Strotzbüsch, van het graslandje te gaan praten. Zonder parkeerplaats is alles wat er verder bedacht wordt hypothetisch en bovendien beginnen alle initiatieven lokaal. Ik belde de burgemeester en vertelde hem dat ik graag de mogelijkheid zou onderzoeken van een parkeerplaats op het betreffende graslandje. Hij kon mijn idee wel waarderen en zo zaten we een paar dagen later bij ons aan de keukentafel.

Ik hoopte dat het woord “onderzoeken” zou zorgen voor een wat bredere kijk op mijn idee voor een nieuwe parkeerplaats. Ik verwachtte zeker geen diepgravend gesprek naar de zin van natuurbeleving. Ons gesprek ging echter direct over problemen die zeker zouden opduiken en die waren op zijn zachtst gezegd nogal basaal van aard. Zo zijn de dorpsbewoners van Strotzbüsch waarschijnlijk geen voorstander van een parkeerplaats vlak bij hun Schutzhütte. De eventuele parkeerplaats zou dan grenzen aan de bossage waarachter de Schutzhütte is gebouwd. Elk dorp hier in de omgeving heeft wel zo’n schuilhut. Vaak liggen die hutten op prachtige plekken en zijn ze gemeengoed, zo ook de Schutzhütte van Strotzbüsch. Vanaf een klif kijk de hut uit over het Siebenbachtal. Ook ging de burgemeester ervan uit dat wanneer je geen parkeerplaats meer hebt het dal automatisch autovrij is geworden. Die variant had ik, stom genoeg, niet zien aankomen. Autovrij wil ook zeggen rekening houden met oude rechten. Mensen die water komen halen bij de thermale bron willen zo dicht mogelijk bij de bron kunnen parkeren. Deze bron met “geneeskrachtig water” ligt aan de oever van de Ueßbach ongeveer 50 meter van de Strotzbüscher Mühle. Mensen die hun flessen komen vullen zijn vaak wat ouder en in minder goede gezondheid, wandelen is voor hen geen optie. En wat te denken van de boer die koeien op de weilanden in het Siebenbachtal heeft lopen. Hij moet met zijn tractor zijn land kunnen bereiken. En wat te denken van de postbode en de pakketdienst ? Tenslotte stipte de burgemeester nog wat mogelijke problemen met betrekking tot wetgeving en financiering aan en na ongeveer een uur stapte hij op. Hoewel ik hem geheel aan mijn zijde voelde, was zijn verhaal me duidelijk. Er zitten behoorlijk wat haken en ogen aan de zaak. Ik nodigde hem direct uit elkaar vaker aan de keukentafel te treffen. Bij het weggaan complimenteerde hij me met al het werk wat we hier de afgelopen jaren hebben verzet, om er aan toe te voegen dat niet iedereen in het dorp onze bezigheden een warm hart toedraagt.

Stip op de horizon

Ik vroeg me in de dagen erna af wat daaraan ten grondslag zou kunnen liggen. Je kan toch niet tegen “leven” in en rond de Strotzbüscher Mühle zijn. Ik kon niets anders bedenken dan dat de Strotzbüscher Mühle behoort tot het cultureel erfgoed van het dorp Strotzbüsch. De Strotzbüscher Mühle zit eenvoudigweg in het hart van de Strotzbüschers. De lange historie en functie(s) van het gebouw hebben ervoor gezorgd dat de Mühle en het dorp onverbrekelijk met elkaar verbonden raakte. Wanneer je je als dorpsbewoner niet (meer) kunt identificeren met datgene wat er nu gebeurd in en rond de Strotzbüscher Mühle, heb je wellicht de neiging je afkeurend uit te laten. Ik vond het een vrij aardige analyse van mezelf. Natuurlijk hoef ik me helemaal niets aan te trekken van de mening van een willekeurige Strotzbüscher, maar zaken van het hart gaan mij aan het hart. Bovendien ligt in het hart de sleutel tot bezieling. Ik zou het fantastisch vinden als de Strotzbüscher Mühle voor elke Strotzbüscher een begrip zou zijn. Misschien is zo’n gedachte wishful thinking. Maar laat ik gewoon eens een stip op de horizon zetten.

Stel dat er iets te bedenken zou zijn waardoor elke dorpeling het gevoel zou hebben dat datgene wat er in en rond de Strotzbüscher Mühle gebeurd ook afstraalt op het dorp.  Waarom de thermale bron niet dieper geboord om de temperatuur van het water een paar graden te laten stijgen ? Vervolgens een dompelbad gebouwd waar elke Strotzbüscher zich kan laven aan het geneeskrachtige water ? Waarom de Schutzhütte niet verplaats om met een nieuw gebouwde blokhut wat extra inkomsten voor de gemeente te genereren. Waarom niet op een of andere manier meedenken aan een “perpetuum mobile” om mensen het dal in en uit te krijgen zonder dat ze hun auto gebruiken. Het serieus aangaan van dit soort projecten, zelf als het slagen ervan als onmogelijk wordt gezien, kan een andere mindset en energie creëren. Het proces levert in elk geval nieuwe contacten op en er bestaat een kans dat er deuren opengaan die anders gesloten zouden blijven. Zeker als er nieuwe kennis in de vorm van nieuw bloed bij een project betrokken kan worden en het project gaandeweg het proces goed wordt gedocumenteerd en gedeeld.

Ik schreef al eens dat ik me elke keer weer verwonder over de kennis, levensenergie en levenshouding van heel veel mensen die ik hier heb leren kennen. Mensen die hier met regelmaat te gast zijn. Dus ook met regelmaat, weliswaar voor een korte tijd, “inwoner” van Strotzbüsch zijn. Deze mensen genieten van deze plek, maar ook van de omgeving, van het Siebenbachtal met haar natuur, van de burchten van Manderscheid, van de maren, misschien hebben ze zelfs wel even in de kerk van Strotzbüsch gekeken. Maar ze hebben geen contact gehad met een Strotzbüscher. Dat is jammer, want er zijn veel mensen die de Strotzbüscher Mühle bezoeken die oprecht geïnteresseerd zijn in wat er zich hier op het land afspeelt. Ze willen hun stadse leven graag spiegelen aan dat van het dorp. Heel gaat over winkels, scholen, maar ook over arbeidsmogelijkheden, politieke structuren, de rol van dorpse traditie’s en familiebanden. Al die vragen worden gevoed uit een behoefte om uit het eigen dagelijkse leven te breken.

Dat veel stedelingen fantaseren over een leven op het land wil overigens niet zeggen dat iedereen onmiddellijk wil verhuizen, of op een of andere manier betrokken wil zijn. Het is niet voor niets dat 85 % van alle Duitsers in een verstedelijkt gebied woont. Voor Nederland en België ligt dat percentage waarschijnlijk nog hoger. Steden hebben een hoog voorzieningen niveau, bovendien is een stad een smeltkroes van ideeën en dat is spannend. In de dynamiek van een stad ontmoeten mensen elkaar gemakkelijk. Er is vaak geld en menskracht beschikbaar, dat levert werk en economische voorspoed op.

In heel Europa is de leegloop van het land al enige decennia aan de hand. Veel jonge mensen trekken weg, winkels en scholen zijn gesloten, bedrijvigheid verdwenen. Eenmaal per dag rijdt er een bus naar het dichtstbijzijnde stadje. Veel dorpen zijn geïsoleerd en de overgebleven bewoners hebben vaak, begrijpelijk, een hang naar nostalgie. De infrastructuur van vroeger is niet meer en er zijn eenvoudigweg te weinig mensen om een opzichzelfstaand economisch systeem draaiende te houden.

Ik hoop dat het dorp opnieuw uitgevonden gaat worden door mensen die twijfelen aan de huidige kapitalistische structuren. Mensen die een weerzin hebben tegen hectiek. Mensen die dicht bij de natuur willen staan en getuigen willen zijn van alles wat groeit en bloeit. Iets wat wij op het land eigenlijk zo vanzelfsprekend vinden dat we de waarde daarvan bijna vergeten.

Ik ben benieuwd hoe het verder gaat.

Hans 9-12-2020